En dan ... sterft je papa ... mijn papa.

Ik begeleid met regelmaat mensen met een verlieservaring.

In mijn leven was verlies zeker geen onbekende.

Maar als één van je ouders sterft komt er iets in beweging.

Ik ervaar het als een plekje opschuiven.

Een plek opschuiven in de rij van voorouders en nakomelingen om het zo te zeggen.

Daarbij komt voor mijn gevoel een verschuiving van verantwoordelijkheid en een, zelfs op 48 jarige leeftijd, nog een stap richting volwassenheid zetten.

De plek waar je naar toe kon voor een gesprek is er niet langer.

Ook al ging je niet.

De plek was er - de mogelijkheid voor een gesprek was er.

Zelfs al is de relatie met je ouder(s) moeilijk, de potentie op een geprek, het velangen dat dat ooit mogelijk zou zijn, is er zolang je ouders leven.

En dan sterft je ouder.

En dan sterft je papa.

En dan sterft mijn papa.

Ik nam afscheid van mijn papa, heel bewust.

We praatte over hoe moeilijk het leven loslaten is als je hoofd nog wil en je lichaam niet meer kan.

Of het makkelijker zou zijn andersom, je lichaam nog vitaal, maar je hoofd dat niet meer mee wil.

Hoe dat moet dan, doodgaan.

Duurt dat lang?

En dan....is er iemand aan de andere kant?

Mag je hopen dat er iemand is daar?

En maakt het uit of je gecremeerd wordt of begraven?

Zou mijn zus, zijn oudste dochter daar zijn om hem op te wachten?

Hoe zou het met ons vergaan?

Hoe moet dat dan, doodgaan en niet weten hoe het met je kleinkinderen gaat?

Niet weten hoe het de oudste vergaat op kot, hoe de jongen tussen die twee zussen zijn weg vindt in zijn weekendjob, school en vrije tijd, niet weten hoe de jongste verder zal groeien op haar weg in dit leven.

Hoe moeten wij verder zonder hem?

Ook hij wist dat die plek voor gesprek, tot raad vragen, tot even thuiskomen voor een groot deel zou wegvallen als hij sterven zou.

Hij maakte dat natuurlijk ook mee met zijn eigen ouders.

Ik kon het er niet met hem over hebben voor hij stierf want ik wist het niet, tot ik het zelf voelde.

Maar hij wist het, dat weet ik zeker.

Ik nam en neem dus deze maanden wat extra ruimte.

Om te landen op mijn nieuwe plek in de lijn van voorouders en nakomelingen.

Om de verantwoordelijkheid aan te nemen die bij deze nieuwe plek hoort.

Om te zitten bij de keuzes die ik te nemen heb om die volle verantwoordelijkheid aan te gaan.

Om er te zijn voor mijn mooie kids die hun opa missen en tegelijk voluit verder leven omdat dat nu eenmaal zo is.

Ik nam afscheid van papa, bewust.

Beseffend dat het de laatste woorden waren die ik tegen hem zou zeggen, beide wetend dat we echt afscheid namen.

Wij van hem, hij van ons èn van het leven.

Ik ben mijn papa zo dankbaar voor zijn moed om er bij te blijven.

Om echt afscheid van ons te nemen, hoe pijn dat ook deed.

Ik ben mezelf zo dankbaar voor de tijd die ik er voor nam, voor de hulp die ik toeliet, voor de zorg ik mezelf liet ontvangen...

Om echt afscheid te kunnen nemen van mijn papa, hoe pijn het ook deed.

Paul Bonneux

°28/9/1949 – †1/8/2025